Γραφικό χωριό της Πελοποννήσου χτισμένη σε υψόμετρο 1.000 περίπου μέτρων δεσπόζει επιβλητικά στο χώρο , με θέα πανοραμική προς τον Ταΰγετο και την πεδιάδα της Μεγαλόπολης . Τόπος με πλούσια ιστορία , έδρα του δήμου Γορτυνίας και σε απόσταση 48χλμ. από την Τρίπολη , η ιστορία της χάνεται στα βάθη των αιώνων…
Γενέτειρα του τραγοπόδαρου Θεού Πάν αλλά και του Δία , στο όρος Λύκαιον , ο οποίος πιστεύεται ότι και λούστηκε στο Λούσιο ποταμό που διασχίζει το χωριό. Ομηρικές αναφορές που ακροβατούν ανάμεσα στην ιστορία και τη μυθολογία , στη θέση της βρίσκονταν παλιά η αρκαδική πόλη Τεύθις , που έλαβε μέρος στον Τρωικό πόλεμο !
Περίπου 3χλμ. έξω από τη Δημητσάνα ιδρύεται το 963μχ. η παλιά Μονή Φιλοσόφου από την οποία σήμερα διασώζεται ένα μικρό εκκλησάκι βυζαντινής τεχνοτροπίας του 10ου αιώνα , και μέρος από κτίσματα , τείχη και πολεμίστρες . Η πρόσβαση σε αυτό γίνεται από ένα πλακόστρωτο κατηφορικό μονοπάτι μήκους 800μ. , το οποίο και ξεκινά απ’ τον περίβολο της νέας μονής Φιλοσόφου .
Κτισμένη το 1690 η νέα μονή λειτούργησε και ως κρυφό σχολειό , απ’ όπου αποφοίτησαν 70 ιερείς και 7 Πατριάρχες . Ο ναός της πλούσιος σε τοιχογραφίες μαρμάρινες κολώνες , ξυλόγλυπτα τέμπλα , ατμόσφαιρα κατάνυξης και προσευχής δεσπόζει στο χώρο . Σας συνιστούμε για την επίσκεψή σας εκεί , τη διαδρομή νοτιοδυτικά μέσα από το χωριό Μάρκου , ως πιο βατή με αυτοκίνητο .
Στη Δημητσάνα γνωστή για το μπαρούτι της κατά τα χρόνια της τουρκοκρατίας , με πληθυσμό που μόλις μισό αιώνα πριν ανέρχονταν στους 2.000 κατοίκους , λειτουργούσε ιερατική σχολή από το 1764 , αλλά και βιβλιοθήκη μεγάλο μέρος της οποίας και καταστράφηκε κατά το 1821 . Το ρολόι του χωριού δώρο των ομογενών της Αμερικής το 1900 , η Δημόσια Βιβλιοθήκη , το Εκκλησιαστικό Μουσείο , το σπίτι του Παλαιών Πατρών Γερμανού και του Πατριάρχη Γρηγορίου Ε΄ , η βρύση του Μουσταφά , βυζαντινές εκκλησίες , και τόσα άλλα αριστουργήματα παραδοσιακής αρχιτεκτονικής , την καθιστούν μοναδικό προορισμό .
Στην ανατολική πλευρά του φαραγγιού του Λούσιου και μόλις 500μ. έξω από το χωριό , βρίσκεται το Υπαίθριο Μουσείο Υδροκίνησης . Ιδρύθηκε το 1997 και αποτελεί ένα σύμπλεγμα ερειπωμένων βιοτεχνικών εγκαταστάσεων , που αναπαλαιώθηκαν , με σκοπό τη διάσωση και την κατανόηση της παραδοσιακής τεχνολογίας της υδροκίνησης . Στα λιθόστρωτα σοκάκια του μπορείς να συναντήσεις μπαρουτόμηλους βυρσοδεψεία , νεροτριβές και νερόμυλους , που θα σε ταξιδέψουν στο χρόνο… Πλούσιο οπτικοακουστικό υλικό , και όχι μόνο , μας βοηθά να κατανοήσουμε τον καθημερινό τρόπο ζωής μιας άλλης εποχής , και ενώ καθόμαστε να ξαποστάσουμε στο μικρό υπαίθριο καφέ , λίγο ψηλότερα μπροστά μας ανάμεσα στα πλατάνια , δεσπόζει επιβλητικά το εκκλησάκι του Αι- Γιάννη . Τοπίο επιβλητικό , ιστορικό , θρησκευτικό μα και συνάμα τόπος δύναμης .
Κοντά στη Δημητσάνα μπορείτε επίσης να επισπευτείτε τη γραφική Στεμνίτσα , αλλά και το χιονοδρομικό κέντρο του Μαίναλου , καθώς επίσης και την αρχαία Γόρτυνα όπου και βρίσκονται ο ναός του Ασκληπιού και τα ιαματικά λουτρά .
Μικρά λιθόστρωτα δρομάκια , αφήστε το αυτοκίνητο στο τέλος ή το ξεκίνημα του χωριού και περιπλανηθείτε…. Μαγαζάκια άλλων δεκαετιών με παραδοσιακά ντόπια προϊόντα , τραχανά , χυλοπίτες και μέλι , ταβέρνες και καφενεδάκια , και θέα απαράμιλλη . Παλιά αρχοντικά αλλά και σύγχρονοι ξενώνες μπορούν να σας φιλοξενήσουν όλο το χρόνο , να σας θυμίσουν πως ζούσαν οι άνθρωποι όχι πολύ παλιά , και ίσως “ κλέψετε “ λίγο από την ένδοξη ιστορία του τόπου αυτού !
Βασίλειος Ζιώγας
